23 lutego obchodzimy Światowy Dzień Walki z Depresją. Według danych WHO depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. W Polsce cierpi na nią prawdopodobnie około 1,5 mln osób. Dlatego tak ważna jest edukacja i zachęcanie chorych do leczenia.

Depresja często nie jest łatwa do rozpoznania, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Objawy można pomylić z zachowaniami typowymi dla okresu dojrzewania. Z tego powodu przygotowałam dla Państwa garść podstawowych informacji na ten temat.

OBJAWY
Podstawową depresji są smutek, poczucie beznadziejności i zmiany nastroju, a także: wycofanie społeczne, rozdrażnienie lub złość, napady agresji. Często możemy zaobserwować zmiany w apetycie – zwiększony lub zmniejszony apetyt oraz trudności w koncentracji na codziennych czynnościach w szkole czy w domu. Częste są zaburzenia snu – bezsenność, albo przeciwnie – zwiększona potrzeba snu, zmęczenie i niska energia.

Co ważne: nie u wszystkich dzieci i nastolatków zaobserwujemy powyższe objawy. W zależności od czasu i okoliczności mogą zmieniać.

Depresję u młodzieży i nastolatków może zdiagnozować tylko lekarz psychiatra. Wczesne skierowanie do specjalisty i zapewnienie wsparcia psychologa ma olbrzymi wpływ na skuteczność leczenia.

NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ?

  1. Uczucie przewlekłego zmęczenia, czego objawem może być „pokładanie się” na ławce szkolnej, z kolei rodzice często mówią też, że ich dzieci się „snują” i dużo śpią.
  2. Częstym objawem jest anhedonia – dziecka nic nie cieszy, wszystko przyjmuje negatywnie.
  3. W rozpoznaniu depresji u nastolatków ważna jest jednak świadomość, że to zaburzenie może przejawiać się również zupełnie inaczej, poprzez pobudzenie psychoruchowe, nerwowość czy poirytowanie połączone z trudnościami w skupieniu się.

W powszechnym przekonaniu w depresji dominuje obraz osoby wycofanej, smutnej, bez energii do życia. Tymczasem u nastolatków często wygląda to zupełnie inaczej, co powoduje, że dorośli albo bagatelizują pozostałe objawy, albo negują już postawioną diagnozę.

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY

  1. trudności rodzinne,
  2. stresujące doświadczenia życiowe,
  3. negatywny sposób postrzegania świata – obniżona samoocena,
  4. wykorzystywanie fizyczne, emocjonalne lub seksualne,
  5. nadużycia lub zaniedbania ze strony rodziców,
  6. historia rodzinna depresji lub innych problemów ze zdrowiem psychicznym,
  7. traumatyczne wydarzenie, np. rozstanie rodziców,
  8. żałoba,
  9. problemy w szkole lub innymi dziećmi,
  10. choroby i problemy zdrowotne takie jak otyłość.

CO POMAGA?

  • dostosowanie oczekiwań do realnych możliwości młodego człowieka w danym momencie;
  • aktywne słuchanie, próba zrozumienia świata z perspektywy dziecka bądź nastolatka;
  • dostrzeganie i zwracanie uwagi na najdrobniejsze sukcesy młodego człowieka;
  • wspieranie przejawów konstruktywnej aktywności;
  • dawanie nadziei – przypominanie, że depresja nie trwa wiecznie, a leczenie jest skuteczne;
  • stosowanie się do zaleceń lekarza i terapeuty.

RODZICU!

  • Nie oczekuj, że chory zmobilizuje się, czy „weźmie się w garść”.
  • Nie krytykuj zachowań będących objawami choroby, takich jak: kłótliwość, płaczliwość, zaniedbanie obowiązków, brak troski o higienę.
  • Nie próbuj rozweselać chorego przez opowiadanie mu o jasnych stronach życia, o tym, jak w istocie ma dobrze i że inni mają ważniejsze powody do depresji.
  • Nie zmuszaj do rozrywkowych aktywności, nie zapraszaj kolegów bez uzgodnienia.
  • Nie szukaj winnych: nie obwiniaj dziecka, siebie, innych członków rodziny czy jego przyjaciół.
  • Nie mów dziecku o swoich wątpliwościach dotyczących skuteczności terapii (rozmawiaj o tym ze specjalistą).
  • Nie oczekuj od osoby wychodzącej z depresji, że teraz będzie pracowała ze zdwojoną siłą i szybko nadrobi wszystkie zaległości.

LECZENIE
Metodą pierwszego wyboru w przypadku młodych ludzi jest psychoterapia. Leczenie farmakologiczne stosuje się w przypadku dużego nasilenia objawów, długiego czasu trwania, gdy psychoterapia nie jest możliwa ze względu na zły stan pacjenta lub nie przynosi efektów, gdy depresja ma silny komponent biologiczny. Możliwe, i w wielu przypadkach rekomendowane, jest łączenie farmakoterapii i indywidualnej psychoterapii.
W niektórych przypadkach istotne staje się również podjęcie terapii rodzinnej.

Depresja nie jest przemijającym nastrojem ani stanem, który ustąpi bez odpowiedniego leczenia!

Anna Jurgiełajtis
psycholog szkolny

Loading